Ngôi nhà của gia đình Gálvez (Chimalistac) nằm trên khu đất hình chữ nhật, rộng hơn 2.200 mét vuông, trong khuôn viên vườn cây ăn quả xưa kia bao quanh Tu viện Carmen cổ kính. Bản thiết kế đặc biệt tập trung vào khu vườn và bức tường bao, nằm giữa con đường rải sỏi và ngôi nhà, hai không gian mở trên đóng vai trò quan trọng trong đồ án kiến trúc với nhiều lớp không gian xuất hiện một cách tuần tự này.
Cửa sổ phòng khách chụp năm 1955. Ảnh: Armando Salas Portugal
Hai phương án sơ bộ thử nghiệm thiết kế mặt bằng và tổng mặt bằng. Khối nhà chứa các không gian sinh hoạt trải dài theo chiều rộng khu đất, xây lùi vào so với cạnh tiếp giáp với đường phía tây, một khối nhà khác, dành cho không gian phục vụ, nằm song song với cạnh phía bắc. Toàn bộ các khối nhà này sau đó được dịch chuyển một chút về phía trước, diện tích sân trước giảm đi, nhưng vì thế, tối ưu hóa diện tích khu vườn phía sau nhà.
Tổng mặt bằng dự án
Phương án cuối cùng được lưu lại trong hồ sơ bản vẽ gồm mặt bằng, mặt cắt và mặt đứng, cùng với bản vẽ phối cảnh công trình nhìn từ vườn. Những bản vẽ cho thấy có nhiều điều chỉnh khác nhau ở các không gian bên trong và bên ngoài cũng như các khu đệm, chúng phối hợp chặt chẽ với nhau hơn so với phác thảo trong thiết kế sơ bộ.. Giai đoạn thi công xây dựng, Barragán có thực hiện một số sửa đổi, một vài trong số đó đã trở thành những yếu tố biểu tượng của công trình.
Sân trước được chia thành hai khu gồm đường ô tô với hai chỗ đậu xe và sân trong khép kín. Một căn phòng nhỏ, tách biệt dành cho người canh gác được bố trí ở giữa, ngăn cách lối vào của xe ô tô và cổng. Sân trong xây lùi lại một chút để gióng thẳng hàng với tường bao phía tây. Ban đầu, bức tường vốn men theo con đường ngoắt ngoéo, nhưng phương án cuối cùng đã điều chỉnh để bức tường nằm song song với mặt đứng ngôi nhà. Hai phần tường so le được nối với nhau bởi sân hình vuông, hàng hiên mái bằng, kéo dài theo lối đi lát đá dẫn vào nhà. Các không gian sinh hoạt hầu như không thay đổi so với thiết kế ban đầu, những điều chỉnh nhỏ ở khu phục vụ giúp đơn giản hóa việc bố trí mặt bằng và giao thông đi lại. Một vài thay đổi của khối phòng ngủ tạo ra hệ thống không gian đệm, liên kết các phòng ngủ với nhau và với phòng tắm, đồng thời, hạn chế các không gian thừa. Chiều cao của từng phòng được tính toán cẩn thận để phù hợp với những chức năng ở khác nhau.
Các can thiệp, sửa đổi của kiến trúc sư trong quá trình xây dựng chủ yếu liên quan đến việc xác định các góc nhìn chính, tuyến đường giao thông, hệ thống tường bao và các tấm che chắn cũng như cây trồng và thảm cỏ để mang đến một thiết kế hài hòa. Thay đổi lớn ảnh hưởng đến tổ hợp hình khối của cánh nhà phía bắc là quyết định không xây lô-gia cũng như phòng ngủ chính ở góc phía đông tầng một. Thay vào đó, chỉ có một bức tường kéo dài dẫn vào khu vườn và che khuất sân trong. Được lát đá nham thạch sẫm màu, không gian riêng tư này có bể nước ở phía nam. Bức tường gạch cao qua đầu ở phía tây che đi lối vào của khu phục vụ.
Phối cảnh sơ bộ nhìn từ khu vườn
Ở phía nam, bức tường bao chạy dọc khu vườn được sơn màu hồng tươi, đến điểm giao với mặt đứng công trình, bức tường này được thiết kế với cao độ ngang bằng mặt tiền. Màu hồng lan tỏa sang mảng tường vuông góc cho đến khi gặp khung cửa kính lớn của phòng khách. Mái hiên và tường bên, tạo thành hình chữ L, với tông màu vàng ấm áp, đóng khung không gian. Phần còn lại của mặt tiền có màu trắng. Ở góc phía đông khu vườn xuất hiện một bức tường thẳng đứng màu xanh sáng tươi mát. Từ phòng khách có thể nhìn thấy, đó là yếu tố làm tăng chiều sâu thị giác, đồng thời tạo ra tương phản với màu sắc bên ngoài công trình cũng như màu xanh của bãi cỏ và thảm thực vật xung quanh.
Cánh phía đông với bức tường dọc kéo dài; nhìn từ vườn. Ảnh: Armando Salas Portugal
Phía trước khu đất, cũng giống vậy, lối vào và sân trong đã được điều chỉnh trong giai đoạn xây dựng. Tiền sảnh được mở rộng để bao cả cầu thang, không gian bên còn lại biến thành phòng tiếp đón hình vuông, dẫn đến thư viện và phòng khách. Đặc biệt, kiến trúc sư đã bổ sung thêm bể nước chữ nhật, dọc theo bức tường trước nhà, bên cạnh cửa kính cao từ trần đến sàn giúp chiếu sáng phòng tiếp đón. Hai bức tường cao màu hồng sáng bao bọc phía bắc và phía tây bể nước, tạo ra không gian thân mật và kín đáo. Từ bên trong, không gian này dường như nằm trọn trong khung cửa, định hình bởi thanh kim loại chữ thập. Thành bể nước nằm ngang với mặt sàn phòng tiếp đón giúp phản chiếu bầu trời qua mặt nước vào trong phòng, được tôn lên bởi màu sắc tươi sáng của các bức tường.
Sân bên phía sau bức tường dọc. Ảnh: Armando Salas Portugal
Không gian bên trong dần mở ra, hài hòa nhờ các yếu tố chuyển tiếp cũng như kết hợp cẩn thận của vật liệu, kết cấu và màu sắc được thiết kế riêng cho từng khu vực. Đặc biệt, dù cửa ra vào và cửa sổ có tạo ra các ngăn cách vật lý, cách xử lý không gian theo phương ngang và phương đứng của Barragán đã hợp nhất không gian bên trong và bên ngoài. Lớp đá lát thô ráp kéo dài liên tục từ cổng đến cửa chính, xuyên qua tiền sảnh đến cầu thang. Màu vàng ấm áp của trần phòng khách cũng trải dài ra bên ngoài, bao phủ phần mái hiên và bức tường ngăn.
Bể bơi phản chiếu cạnh sảnh chính.
Đài phun nước âm tường.
Chi tiết về cây có sẵn, được tích hợp vào khu vực lát đá. Ảnh: Armando Salas Portugal
Cảm giác cân bằng và thân mật dễ chịu lan tỏa khắp không gian của ‘ngôi nhà Gálvez” là điểm đặc trưng trong tác phẩm của Barragán, nhờ lựa chọn và kết hợp chính xác một số vật liệu và lớp hoàn thiện có chất lượng cao. Những tấm thảm truyền thống (thảm lá cọ dệt thủ công) trải trên sàn gỗ, rèm cotton thô, vải bọc đơn sắc bằng lanh và những loại sợi tự nhiên khác bổ sung thêm cho các đồ nội thất cơ bản. Chúng được mua tại chợ và xưởng dệt địa phương hoặc do chính Barragán thiết kế để phù hợp với kiến trúc.
Một số tác phẩm nghệ thuật dân gian mang tính biểu cảm đặt cạnh bộ sưu tập hội họa đương đại Mexico mà chủ nhà tích lũy được sau nhiều năm, bắt đầu với kiệt tác Khỏa thân với hoa loa kèn của Diego Rivera, sau đó là các tác phẩm lớn của Pedro Coronel, thiết kế đặc biệt cho căn nhà. Trong những năm tiếp theo, chỉ có một số thay đổi nhỏ ở các phòng ngủ tầng trên, được thực hiện với sự tham vấn của kiến trúc sư, vì thế căn nhà hầu như không thay đổi gì kể từ khi hoàn thành.
Nguồn
Barragán Foudation
Biên tập
Vũ Thuỳ Linh
