A Yun Duo Cang

Nằm ẩn mình trong khung cảnh núi non trùng điệp của Quý Dương (Quý Châu, Trung Quốc), tổ hợp nghệ thuật công cộng AYDC được thiết kế bởi ATELIER XI là minh chứng sống động cho cách kiến trúc có thể trở thành phương tiện kết nối con người với thiên nhiên và ký ức văn hóa. AYDC (A Yun Duo Cang) – trong tiếng dân tộc Di có nghĩa là “vùng đất mộng mơ của chúng ta”. Đây không đơn thuần là một khu văn hóa, mà là một không gian thử nghiệm sống động – nơi cộng đồng, sáng tạo và tự nhiên cùng tồn tại trong mối tương quan mềm mại và đầy cảm hứng.

Thay vì xây dựng một khối công trình đồ sộ duy nhất, kiến trúc sư lựa chọn phân tách cấu trúc thành ba gian nhà điêu khắc nằm rải rác trong cảnh quan – như những “hòn đảo ý niệm” giữa thiên nhiên. Ba công trình: Thư viện Xima, Nguyện đường Ginkgo, và Sân khấu Dali, là ba thực thể độc lập nhưng được kết nối bằng một ngôn ngữ kiến trúc xuyên suốt – nơi ánh sáng, vật liệu và hình khối trở thành yếu tố chủ đạo để định hình trải nghiệm.

Lấy cảm hứng từ các hang đá vôi karst – địa hình đặc trưng của Quý Châu – ba khối kiến trúc được “khoét rỗng” theo những vòm nhọn căng nhẹ, như thể thiên nhiên đã tạc nên chúng bằng gió và ánh sáng. Mỗi gian nhà gắn liền với một yếu tố của tự nhiên: nước, bầu trời, và ánh sao – phản chiếu những cung bậc khác nhau của cảm xúc và hoạt động cộng đồng.

Thư viện Xima xuất hiện bên bờ hồ như một chiếc bóng trăng rơi xuống mặt nước. Với hình khối chữ nhật bên ngoài và mái vòm kim loại phát sáng bên trong, công trình tạo nên một không gian đọc sách tĩnh lặng, nơi hình ảnh, ánh sáng và gió hòa quyện thành một cảm thức thiền định nhẹ nhàng.

Sân khấu Dali lại là nơi mọi thứ bừng sáng. Được hình thành từ “phần âm” của một vòm vô hình, công trình mở ra quảng trường công cộng như một bệ đỡ cho các buổi trình diễn và lễ hội. Sàn sân khấu tích hợp sợi quang bên dưới, tạo hiệu ứng thị giác như một bầu trời sao lấp lánh dưới chân người biểu diễn.

Nguyện đường Ginkgo, nằm giữa rừng ngân hạnh, được nâng đỡ bởi bốn “lá đá” khổng lồ lấy cảm hứng từ hình thái của lá cây mùa thu. Bước qua khe hẹp giữa các khối cầu kim loại, người tham quan được dẫn vào “khoảng trống” trung tâm – một không gian ngắm sáng và lắng nghe tiếng gió xào xạc, như thể đang bước vào một nghi thức nội tâm.

Vật liệu chính của ba công trình là đá travertine trắng xốp và thép không gỉ uốn cong, được xử lý với những mức độ phản chiếu khác nhau: từ bề mặt phun cát mờ tạo cảm giác dịu nhẹ trong thư viện và nguyện đường, đến bề mặt đánh bóng như gương ở sân khấu để phản chiếu mọi chuyển động sống động xung quanh.

Cả ba gian nhà không chỉ là những không gian chức năng – đọc, thiền, biểu diễn – mà còn là những biểu tượng kiến trúc định hình bản sắc của AYDC như một điểm đến văn hóa đương đại. Chúng không lấn át thiên nhiên, mà cùng thiên nhiên tạo thành một bản hòa âm sống động – khi rừng ngân hạnh thay lá, kiến trúc như đổi màu theo mùa; khi gió nổi lên, các mái vòm khẽ rung như thở cùng đất trời.

Dự án AYDC cho thấy: kiến trúc không cần phức tạp để trở nên sâu sắc. Những cử chỉ tối giản, những hình khối điêu khắc được đặt đúng nơi, đúng lúc, có thể mở ra cả một chiều không gian mới – nơi trải nghiệm, cộng đồng và mơ mộng cùng hội tụ.

Xem thêm ảnh công trình này