Được xem là thiết kế lớn đầu tiên của Luis Barragán ở thể loại công trình nhà ở đô thị, biệt thự của gia đình Aguilar cho thấy những tìm tòi, khám phá của kiến trúc sư về các yếu tố cấu thành không gian và hình khối.
Công trình là đại diện cho hướng tiếp cận chủ đề nhà ở dành cho giai cấp tư sản giàu có được Barragán đề xuất giai đoạn những năm 1920, trong đó, sự chuyển tiếp giữa các không gian được kiến trúc sư đặc biệt quan tâm. Khu phòng làm việc trong dự án đã được xử lý như một đơn vị tách biệt và độc lập.
Nhà Aguilar, Guadalajara, 1928. Hướng nhìn vào góc nhà từ Calle López Cotilla.
Ảnh: Rafael Urzúa / Fondo Rafael Urzúa
Nhà Aguilar, Guadalajara, 1928. Mặt bằng khuôn viên căn nhà được xuất bản trên tạp chí Nuestra Arquitectura, tháng 03/1932.
Ngôi nhà nằm trên một khu đất phát triển theo chiều dọc, được bao quanh bởi các dải sân vườn hẹp, phía Tây có lối vào dành cho người đi bộ, cửa vào của ô tô dẫn thẳng đến gara, phía Đông có vườn, sau nhà có một lối đi khác dành cho xe.
Lô-gia ở mặt tiền phía trước bao bọc cửa chính, đồng thời là bậc thềm chuyển tiếp giữa khu vườn trước nhà ở dưới thấp và dải đất phía đông nằm cao hơn. Một lan can bằng gỗ được chế tác tỉ mỉ bao quanh thềm và cả vòm cuốn của lô-gia, người đứng từ đó có thể quan sát thấy được đài phun nước ở giữa nền sân lát gạch.
Để đối trọng với khối hành lang trải dài theo phương ngang, một khối nhà hình tháp, bên trong là cầu thang, được xây tại góc Tây Bắc của mặt đứng chính. Hai mặt bên của khối nhà này trổ các khe hẹp và song song, nhấn mạnh phương thẳng đứng và tạo dấu ấn hiện đại cho bố cục tổng thể.
Các bậc thang bên ngoài dẫn đến lô-gia, qua bậc cửa tại chiếu nghỉ, tiếp nối với cầu thang bên trong nhà tạo thành một lối đi riêng cho phòng làm việc của chủ nhà ở tầng trên. Với phòng tắm riêng và lối ra sân thượng, phòng làm việc được thiết kế như một đơn vị độc lập, tách biệt khỏi các chức năng sinh hoạt và do đó có tính biểu tượng đặc biệt và có một tầm quan trọng nhất định.
Cho đến nay, người ta vẫn không tìm thấy bất kỳ bản vẽ nào của dự án này. Tuy nhiên, một mặt bằng được công bố trên tạp chí “Nuestra Arquitectura” (Kiến trúc của chúng ta) vào năm 1932 cho thấy cách tổ chức mặt bằng theo chiều dọc của ngôi nhà. Hành lang dài tạo thành trục trung tâm, nối lô-gia, tiền sảnh và phòng khách ở trước nhà với sân trong, chòi ngoài trời và một lô-gia khác ở sau nhà. Bốn phòng ngủ và hai phòng tắm quay ra khu vườn hẹp phía Đông, trong khi phòng ăn, nhà bếp và khu phục vụ quay ra hướng Tây.
Một số ít các bức ảnh còn sót lại cho ta thấy các yếu tố chủ đạo trong thiết kế và không gian của công trình, được đặc trưng bởi sự chuyển tiếp linh hoạt giữa bên trong và bên ngoài. Trong đó, nổi bật là góc nhìn từ hành lang chính hướng về khu vườn sau nhà, cho thấy ý đồ của Barragán khi sử dụng hành lang để đóng khung hình ảnh sân trong và đài phun nước.
Những bức ảnh khác ghi lại ấn tượng về kích thước, tỷ lệ của tiền sảnh thông tầng và phòng khách. Cuối cùng là vòm cuốn cao gần đến trần nhà, dường như cao hơn nhờ một cánh cổng gỗ với các lan can thẳng đứng. Tương phản với vòm cuốn này là ô cửa hình chữ nhật khiêm tốn ngay bên trên. Phía bên kia bức tường có ô cửa nhỏ là cầu thang, dẫn đến ban công chạy dọc theo tường phía tây từ phòng khách đến phòng làm việc.
Những câu chuyện truyền miệng và những bức ảnh còn sót lại của biệt thự Aguilar cho thấy ngôn ngữ trang trí của Barragán, thứ ngôn ngữ xuất phát từ truyền thống địa phương kết hợp lối trang trí trong kiến trúc Địa Trung Hải đã đạt đến mức độ hoàn chỉnh trong dự án này.
Từ các điểm nhấn bản địa thấy trên những cánh cửa đinh tán, các cấu kiện gỗ tinh xảo, mái ngói tráng men và những chiếc bình bằng đất nung lớn, cho đến những chi tiết được thiết kế như ống khói với đường nét phức tạp, mái hiên bằng ngói trên cửa phòng làm việc và cửa sổ ba nhịp, kiến trúc sư đã chính thức thể hiện một hệ thống ngôn ngữ nhất quán của riêng mình. Chúng sẽ được tái xuất trong các tác phẩm sau này của ông.
Nguồn
Barragan Foundation
Biên tập
Thuỳ Linh
