Chùa Đại Bi, tọa lạc tại thôn Giáp Ba, xã Nam Giang (Nam Trực, Nam Định) là danh lam cổ tự có tiếng ở xứ Sơn Nam xưa, di tích hiếm hoi ở vùng hạ lưu châu thổ sông Hồng thờ Đức Thánh Từ Đạo Hạnh. Theo tương truyền từ thời Lý (thế kỷ 11), khi Thiền sư đưa mẹ là bà Tăng Thị Loan về đây lánh nạn và dựng chùa tu hành.
Chùa Đại Bi quay hướng Nam, được coi như hướng của Bát Nhã trí tuệ, trên một thế đất đẹp, bằng phẳng nằm giữa thôn. Theo phong thủy, đây là thế đất đẹp hình đầu rồng, hai bên có hai giếng nhỏ, người dân ở đây gọi là mắt rồng. Tư liệu lịch sử không cung cấp nhiều thông tin về quy mô ban đầu của ngôi chùa. Trải qua nhiều biến động thăng trầm của thời gian, hiện nay, dấu vết của lần xây dựng ban đầu chỉ còn lại một số chân tảng đá ở Tam quan.
Qua những nghiên cứu về vật liệu kiến trúc và những tư liệu Hán Nôm còn lưu giữ thì công trình chùa hiện nay được xây dựng và mở rộng từ thế kỷ 17, thời Hậu Lê và được trùng tu, tôn tạo dưới thời Nguyễn (thế kỷ 19). Với kiến trúc “nội công ngoại quốc,” Chùa Đại Bi có tới 60 gian, phần lớn làm bằng gỗ lim, loại vật liệu chủ yếu trong các công trình kiến trúc tôn giáo tín ngưỡng của người Việt ở Đồng bằng Sông Hồng.
Nhìn trên mặt bằng tổng thể, chùa gồm các thành phần kiến trúc như tam quan, chùa chính, hai dãy hành lang, gác chuông, nhà Tổ. Toàn bộ công trình được bố cục cân đối, hài hòa. Từ ngoài nhìn vào có thể thấy kiến trúc chùa như được nâng cao dần và trải rộng ra, đồ sộ theo một trục chính khiến cho tổng thể công trình có thế vươn lên.
Địa điểm
Thôn Giáp Ba, xã Nam Giang, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định
Ảnh
Triệu Chiến
