Người đồng sáng lập của Burning Man, Will Roger đã chụp ảnh lễ hội Burning Man từ trên cao trong suốt 14 năm. Trong cuốn sách ảnh Compass of the Ephemeral xuất bản năm 2019, ông đã chia sẻ về cách thành phố Black Rock được tạo ra trên sa mạc. Từ năm 2005 đến 2018, lễ hội văn hoá, âm nhạc, nghệ thuật này đã phát triển quy mô từ một trại hè nhỏ thành một đô thị mini với dân số 70.000 người.
Eleanor Gibson: Anh có thể giới thiệu một chút về cuốn sách ảnh?
Will Roger: Cuốn sách Compass of the Ephemeral là tập hợp các bức ảnh thành phố Black Rock nhìn từ trên cao mà tôi chụp trong 14 năm. Ngoài ra còn có năm bài tiểu luận mô tả các khía cạnh khác nhau trong tổ chức lễ hội Burning Man và cách chúng tôi phát triển chương trình trong nhiều năm qua.
Nội dung & Phỏng vấn
Eleanor Gibson
Thực hiện
2019
Ảnh
Will Roger
Nguồn
Archdaily
Lễ hội Burning Man đã phát triển như thế nào trong những năm qua?
Nhìn vào các tấm ảnh từ năm 2005 đến 2018, bạn sẽ thấy ngay thiết kế thành phố ngày càng mở rộng về quy mô, cả số người tham gia cũng vậy.
Sự kiện đã trở nên rất nổi tiếng với thành phố tạm thời và các thiết kế kiến trúc, anh có thể chia sẻ thêm?
Tôi phụ trách điều phối hoạt động năm 1997. Đó là năm duy nhất sự kiện được tổ chức trên một thung lũng chứ không phải sa mạc Black Rock. Để được phép tổ chức chúng tôi cần có thiết kế thành phố, vì thế tôi đã liên lạc với người bạn Rod Garrett và đề nghị anh tham gia. Chúng tôi chính thức lên phương án điều phối lắp đặt và tháo dỡ các công trình.
Những năm 1997, 1998, 1999, chúng tôi bắt đầu phát triển một bộ phận phụ trách xây dựng thành phố sa mạc Black Rock, có đầy đủ chức năng với sân bay, bệnh viện và dịch vụ khẩn cấp bên cạnh các hoạt động hội trại. Sau một tháng thành phố sẽ biến mất không để lại dấu vết. Vì thế chúng tôi vẫn thường gọi đó là phép màu trên sa mạc. Bạn ở đó, trải nghiệm công trình rồi thu dọn lại, quá trình đó cũng khá thú vị.
Anh có nghĩ rằng các kiến trúc sư và nhà thiết kế đô thị có thể học hỏi được gì từ Burning Man?
Có chứ!
Đã có nhiều kiến trúc sư, những người làm về xây dựng và thiết kế thành phố quan tâm và nghiên cứu Black Rock. Khi nhìn vào cách thành phố được xây dựng và tháo dỡ, chúng ta hoàn toàn có thể áp dụng vào các địa điểm khác theo cách tương tự.
Chúng tôi đã từng cố vấn cho quân đội về việc thiết kế thành phố tạm thời. Khi có đám cháy lớn xảy ra trong rừng sẽ cần đến sự phối hợp của hàng ngàn lính cứu hoả. Họ cần xây dựng những khu cắm trại nhỏ dã chiến và họ đã sử dụng một vài ý tưởng mà chúng tôi áp dụng cho thành phố này.
Hoạt động sáng tạo ở Black Rock dường như có tính lây truyền. Thậm chí, một người không phải là nghệ sĩ sẽ khi đến Burning Man cũng sẽ có cảm hứng làm mọi thứ. Tôi không chắc chắn mô hình này khi đến nơi khác sẽ như thế nào, thành phố đó được xây dựng ra sao, nhưng tôi nghĩ điều này là hoàn toàn có thể.
Điều quan trọng với tôi, đó là mô hình này mang đến cơ hội trải nghiệm nhân văn một cách tích cực so với cuộc sống thường ngày của chúng ta, đó là trải nghiệm mang tính biến đổi. Trải nghiệm có thể thay đổi cuộc sống của mọi người. Đó là những gì tôi nhận được từ Burning Man.
Bản thân thiết kế thành phố cũng có một vai trò rất quan trọng. Rod Garrett đã thiết kế thành phố với trọng tâm là kiến tạo cộng đồng. Bên cạnh đó, thành phố lại nằm trong một sa mạc rộng lớn, một sa mạc có sức mạnh của thiên nhiên. Những ngôi sao toả sáng vô cùng mạnh mẽ vào ban đêm. Dưới ánh sao, bạn ở trong một thành phố tràn đầy tình yêu, nơi mọi người gặp gỡ để sáng tạo và làm nghệ thuật. Bầu không khí có chút khác biệt so với nền văn hoá quen thuộc của chúng ta, cuộc sống vẫn đang diễn ra tại New York của bạn ngay lúc này.
Burning Man thường được xem là thành phố không tưởng mà mọi người có thể trải nghiệm chỉ trong một thời gian ngắn. Điều gì khiến cho nơi này trở nên đặc biệt vậy?
Khi bạn đi dạo quanh thành phố New York thì ở đâu bạn cũng bị bao vây bởi quảng cáo và chủ nghĩa tiêu dùng. Tại Burning Man, chúng tôi không cho phép hoạt động buôn bán diễn ra, không được dùng tiền để trao đổi. Quảng cáo cũng không được xuất hiện. Nếu bạn đến với một chiếc xe tải cho thuê có dòng ‘u-haul’ trên thân xe, chúng tôi che lại bằng giấy nâu để không ai nhìn thấy quảng cáo.
Gần như suốt cả tuần lễ bạn thực sự không tiếp xúc với chủ nghĩa tiêu dùng. Tôi nghĩ điều đó thực sự có tác động sâu sắc hơn mọi người nghĩ. Trong nền văn hoá đại chúng, chủ nghĩa tiêu dùng và ý tưởng rằng bạn có thể mua được hạnh phúc là xu thế phổ biến. Tại Burning Man, điều đó hoàn toàn không hiện diện.
Chúng tôi có một khẩu hiệu từ lâu, đó là ‘không có khán giả’. Vì vậy, bạn không nên đến Burning Man để xem người khác biểu diễn. Bạn đến để trở thành người biểu diễn. Tất cả mọi người đều là nghệ sĩ. Tất cả mọi người có sân khấu của riêng mình. Tất cả cùng làm việc trong sáng tạo. Tôi nghĩ rằng đó là khía cạnh thực sự quan trọng của Burning Man.
Anh đã dành rất nhiều thời gian để chụp ảnh lễ hội này. Qua việc đó, anh có học được gì? Có bất ngờ nào anh nhận ra khi quan sát những tấm ảnh không? Trải nghiệm đó đã cho anh những gì?
Đồng hành cùng một trại hè nhỏ cho đến một thành phố xinh đẹp như Burning Man luôn là một trải nghiệm đặc biệt.
Những bức ảnh đã không thể thực hiện nếu không có sự giúp đỡ của các phi công mà tôi làm việc cùng, phần lớn là Dave Barrett. Anh ấy là một người phi thường. Điều tôi chủ yếu học hỏi sau kinh nghiệm bay của mỗi năm, đó là nhận biết điều kiện khí quyển khác nhau.
Có một vài năm khi tôi bay, trời trở gió cuốn theo bụi, thậm chí chẳng thể nhìn thấy thành phố. Tôi phải tin tưởng rằng máy ảnh của mình đang ghi lại hình ảnh mà sau này có thể cải thiện bằng kỹ thuật số. Đó là việc tôi đã làm với nhiều bức ảnh.
Còn một điều khác cũng quan trọng đối với tôi, đó là khi bạn ở trong thành phố, mọi thứ có vẻ hơi hỗn loạn. Thành phố có rất nhiều năng lượng với nhiều hoạt động diễn ra. Nhưng khi nhìn từ cả dặm trên cao, mọi thứ rất ngay ngắn và trật tự. Thành phố trông thật hoàn hảo. Tôi nghĩ rằng các bức ảnh của tôi đã thể hiện được điều đó.
