La Muralla Roja

Công trình nổi bật trong tổng thể khu quy hoạch La Manzanera tại Calpe, Tây Ban Nha – là một trường hợp đặc biệt trong thực hành của Ricardo Bofill và văn phòng Taller de Arquitectura. Khác với những công trình mang tính hiện đại hóa thuần túy cùng thời, La Muralla Roja đi theo một quỹ đạo riêng: tái diễn giải ngôn ngữ kiến trúc dân gian Bắc Phi dưới lăng kính hình học hiện đại và tư duy không gian hậu hiện đại. Hình khối công trình gợi nhớ đến các tháp đất sét adobe của miền Bắc châu Phi, như một pháo đài nhô cao lên khỏi vách đá ven biển, tạo nên một đường viền đứng rõ rệt theo địa hình tự nhiên.

Với công trình này, nhóm thiết kế muốn phá vỡ ranh giới cứng nhắc giữa không gian công cộng và riêng tư – một hệ tư tưởng hậu Phục Hưng đã chi phối quy hoạch đô thị châu Âu trong nhiều thế kỷ. Thay vì tổ chức không gian bằng các tuyến chức năng và mặt bằng phân lô truyền thống, La Muralla Roja được xây dựng như một Kasbah tái tạo – nơi hành lang, sân trong, tháp bếp và phòng tắm đan xen thành một mê cung sống động. Sơ đồ mặt bằng được tổ chức theo mô-típ chữ thập Hy Lạp, mỗi nhánh dài 5 mét, giao cắt tại các điểm nút kỹ thuật. Kiểu cấu trúc này không chỉ là kết quả của nghiên cứu lịch sử, mà còn là sự thể nghiệm ngôn ngữ hình học mang ảnh hưởng của chủ nghĩa cấu trúc – một phong trào kiến trúc có khuynh hướng trừu tượng, nhấn mạnh hình học nguyên bản và tính tổ chức nội tại.

Tổng thể kiến trúc tạo ra một chuỗi các sân trong liên thông, đóng vai trò như các không gian đệm bán công cộng dẫn tới từng căn hộ riêng biệt. Dự án bao gồm 50 căn hộ với nhiều loại hình: studio 60m², căn hộ hai phòng ngủ 80m² và ba phòng ngủ 120m². Tầng mái là hệ tiện ích cộng đồng gồm hồ bơi, khu phơi nắng và phòng xông hơi, được thiết kế như phần mở rộng tiếp theo của trải nghiệm không gian đa tầng.

Một trong những yếu tố tạo nên bản sắc mạnh mẽ cho công trình chính là việc sử dụng bảng màu kiến trúc như một phương tiện diễn đạt. Các mặt ngoài công trình được phủ bằng nhiều tông đỏ khác nhau, không chỉ để phân biệt khối chức năng mà còn nhằm tăng độ tương phản thị giác với địa hình đá vôi tự nhiên. Ngược lại, các sân trong và hệ thang được sơn bằng các sắc xanh – từ xanh da trời, chàm, đến tím – tạo nên hiệu ứng thị giác tương tác với bầu trời: khi mạnh, chúng tương phản rõ rệt; khi dịu, chúng hòa tan vào ánh sáng. Việc phối màu này không chỉ mang tính thẩm mỹ mà còn là một công cụ để kiến tạo chiều sâu không gian thông qua ánh sáng tự nhiên.

La Muralla Roja là một ví dụ tiêu biểu về khả năng tái định nghĩa các mô-típ kiến trúc truyền thống thông qua hình học trừu tượng, vật liệu hiện đại và tư duy tổ chức không gian đương đại. Đây không đơn thuần là một tòa nhà, mà là một nghiên cứu không gian thể nghiệm – nơi cảnh quan, ký ức kiến trúc Địa Trung Hải và ngôn ngữ cấu trúc hiện đại cùng lúc hiện diện, va chạm và hòa trộn để tạo nên một cấu trúc vừa khúc chiết vừa gợi cảm.

Đối với giới kiến trúc sư, La Muralla Roja tiếp tục là nguồn cảm hứng trong việc khai thác hình học tổ chức, khả năng biểu đạt của màu sắc, và cách không gian kiến trúc có thể can thiệp vào trải nghiệm sống theo cách vừa cá nhân vừa tập thể.

---