Một trong những công trình đầu tiên được xây dựng trong dự án phát triển dân cư “Jardines del Pedregal” (Khu vườn Pedregal) là ngôi nhà Luis Barragán thiết kế cho vị luật sư trẻ tuổi, Eduardo Prieto López và vợ, Esther Sánchez Mejorada de Prieto. Tất cả các bước của dự án này đều được Barragán thực hiện, từ quy hoạch chia lô cho đến thiết kế nội thất và các chi tiết trang trí trọng yếu.
Nhà Prieto López, Jardines del Pedregal, Mexico City, 1948–1951. Khoảng sân phía Đông Nam có hồ bơi.
Ảnh: Armando Salas Portugal
Bức tường được xây bằng đá tại địa phương dọc theo đại lộ Avenida de las Fuentes.
Ảnh: Armando Salas Portugal
Quá trình xây dựng kéo dài tận ba năm, minh chứng cho những thách thức mà công ty của Barragán gặp phải thời gian đầuthành lập. Dự án góp phần thúc đẩy quá trình đô thị hóa khu vực núi lửa hoang sơ, El Pedregal. Sau khi xây dựng, hình ảnh ngôi nhà được sử dụng để truyền tải ý tưởng cốt lõi của kiến trúc sư về khu ở mới: các khối kiến trúc được thiết kế gọn gàng và hiện đại, sử dụng chủ yếu vật liệu tự nhiên có nguồn gốc địa phương. Mỗi khối được bố trí trên từng lô đất riêng biệt với sân vườn rộng rãi, thoáng mát.
Vào giữa những năm 1940, khi các quy hoạch phân khu vẫn chỉ đang ở giai đoạn sơ khai, chưa được biết đến nhiều, Barragán đã khuyến khích khách hàng của mình đầu tư vào các khu đang phát triển. Ông đã đưa ra các điều khoản hào phóng về mua bán đất đai cũng như chi phí thiết kế và xây dựng. Khu đất được chọn có tổng diện tích 15.280 mét vuông, nằm ở giao lộ giữa đường trục chính Đại lộ đài phun nước và đường phân khu cắt ngang, Đường thác nước. Cặp vợ chồng trẻ tán thành tầm nhìn của Barragán và ký thỏa thuận mua bán vào ngày 11 tháng 7 năm 1946. Do gặp phải những khó khăn về mặt kỹ thuật và một số điều kiện khách quan khác, việc xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng phải đến tháng 5 năm 1949 mới có thể bắt đầu thi công. Hai năm sau, công trình đã hoàn thành.
Hướng tiếp cận chung của Barragán trong đồ án là giữ lại nhiều nhất có thể cảnh quan hiện có và các loài thực vật bản địa. Ba khối nhà mái bằng liên thông với nhau, nằm ở phía bắc khu đất gồm khối nhà chính là không gian sống và khu vực tiếp khách; diện tích phía đông là chỗ ngủ và khối nhà thứ ba, nằm tách biệt, là nhà để xe, khu ở của gia nhân và nơi chứa hệ thống kỹ thuật. Phía tây bắc, một dãy phòng chứa đồ nhỏ kéo dài men theo cạnh xiên của khu đất. Tổ hợp mặt bằng này cho phép tạo ra sân trước rộng rãi ở phía tây cũng như các sân phụ và sân hiên có hồ bơi ở phía đông.
Ảnh: Laurent Beaudouin
Barragán tận dụng tối đa độ dốc của địa hình bằng việc thiết kế một phần công trình nằm trong sườn dốc. Lối vào chính dẫn qua khu vực sảnh rộng rãi để đến hai tầng chính của ngôi nhà và các khu chức năng khác nhau. Phòng sinh hoạt, phòng ăn và phòng ăn sáng thông nhau được bố trí ở tầng trên, liên kết bởi lò sưởi nguyên khối ở trung tâm. Tổ chức mặt bằng như vậy tạo ra giao thông linh hoạt, xuyên suốt mà vẫn định hình rõ ràng từng không gian khác nhau. Các cửa sổ kính lớn, cao đến trần nhà trong mỗi căn phòng hướng tầm nhìn từ bên trong ra khu vườn ở phía nam và khung cảnh thiên nhiên rộng lớn ở phía đông.
Ảnh: Laurent Beaudouin
Khối phòng ngủ được bố trí vuông góc với khối nhà chính, bên sườn bể bơi ở phía bắc khu đất. Ở tầng trên, qua khúc ngoặt của hành lang, hiện ra phòng ngủ chính và phòng ngủ phụ với tủ quần áo và phòng tắm liền kề. Cả hai phòng ngủ đều có kích thước rộng rãi và có chung ban công dài ở phía nam. Ngoài ra, có hai phòng ngủ khác ở tầng dưới, nối với cầu thang mở ở phía đông tiền sảnh. Bố trí mặt bằng tầng dưới cũng theo dạng trải dài, diện tích lớn hơn do một phần được đào sâu vào sườn đất, tạo thành phòng học và phòng sinh hoạt chung của gia đình. Khu vực này, thông qua một cánh cửa kính cao đến trần nhà, mở trực tiếp ra sân bể bơi. Không gian ngoài trời tương đối vuông vức được lát đá núi lửa, để lộ một tảng đá dung nham có sẵn trong hiện trạng.
Mặt bằng. Ảnh: Luis Barragán
Ảnh: Luis Barragán
Ở đây, xuất hiện sự tương phản thị giác mạnh mẽ giữa bề mặt nhẵn phẳng của mặt đứng công trình với các tảng đá gồ ghề màu sẫm. Lớp vữa trát màu đất nung nhạt nhấn mạnh sự thuần khiết của các khối hộp, kết hợp tinh tế với các khoảng mở vuông vắn.
Những bức ảnh đầu tiên của công trình, chụp bởi Armando Salas, ghi lại cách bố trí không gian nội thất rất trừu tượng và tối giản, truyền tải tư tưởng của bản thân Barragán về nét thẩm mỹ của Chủ nghĩa Hiện đại đóng góp cho nền tảng di sản thuộc địa Mexico. Trong những bức ảnh này, tiền sảnh và phòng khách được bài trí đơn giản với những tấm thảm dệt đơn sắc, một vài chiếc ghế da và gỗ không sơn, những chiếc bàn cao thấp và tủ búp-phê có thiết kế đơn giản. Theo thời gian, một số đồ nội thất khác và bộ sưu tập các tác phẩm nghệ thuật cũng như đồ thủ công của Mexico đã tìm thấy vị trí của mình ở đây, từ đó làm không gian vốn nghiêm trang (theo ý tưởng ban đầu của kiến trúc sư) trở nên mềm mại và có nhiều tính cá nhân hơn.
Ảnh: Armando Salas Portugal
Qua nhiều năm, xuất hiện một số thay đổi nhỏ trong căn nhà, chủ yếu là một lối vào nhỏ được bổ sung thêm vào khoảng năm 1970. Cách phối màu của ngôi nhà, cả bên trong lẫn bên ngoài cũng dần thay đổi theo thời gian.
Khối hình học đơn giản của căn biệt thự đối lập về hình dạng với khu vườn, từ kết cấu đến màu sắc. Sân vườn được Barragán rất quan tâm, như trong dự án ở khu đất đối diện, được định hướng thành khu vườn thực nghiệm. Vì thế, kiến trúc sư đã tác động đến khu đất tự nhiên bằng những can thiệp tinh tế và rất chừng mực.
Ảnh: Armando Salas Portugal
Ông đã chủ động sử dụng nhiều giải pháp nhằm tôn trọng và bảo tồn các yếu tố sẵn có như cây cối và đất đá, đồng thời khai thác ở các cấp độ khác nhau để tạo ra các trải nghiệm không gian đa dạng. Theo năm tháng, cây cối dần rậm rạp, tươi tốt và khu vườn cũng bị chia nhỏ ra để phục vụ nhu cầu của từng nhóm cư dân. Tuy nhiên, bất chấp những thay đổi nhỏ này và sự gia tăng mạnh mẽ của mật độ dân cư quanh các khu lân cận, nét đặc trưng của cuộc sống cộng sinh với thiên nhiên vẫn được giữ lại như dự kiến ban đầu của Barragán, khi dự án “Jardines del Pedregal” vẫn chỉ được xem là một ý tưởng về đô thị không tưởng mọc lên giữa vùng núi lửa hoang sơ.
Năm 2014-2016, căn nhà được cải tạo bởi Jorge Covarrubias, Parque Humano. Dưới đây là bộ ảnh màu được thực hiện bởi Onnis Luque.
Nguồn
Barragán Foundation
Biên tập
Thuỳ Linh
