Nhiều năm sau, khi đối mặt với đội xử bắn, Đại tá Aureliano Buendía sẽ nhớ lại buổi chiều xa xăm khi cha đưa ông đi xem băng lần đầu tiên.
G. García Márquez, Trăm năm cô đơn
Câu mở đầu mang tính biểu tượng của Gabriel García Márquez – nhà văn Colombia đoạt giải Nobel đã trở thành khởi điểm cho hình thái kiến trúc mang đậm tính biểu tượng của Colombia Pavilion tại Osaka Expo 2025. Văn phòng thiết kế MORF Inc đã lấy cảm hứng từ khoảnh khắc kỳ diệu khi đứa trẻ lần đầu nhìn thấy băng, nhóm thiết kế đã kiến tạo nên một công trình xoay quanh hình tượng “ICE CUBE”, một khối băng kết tinh từ trí tưởng tượng, ký ức và biểu tượng văn hóa.
Mặt đứng của gian hàng là tập hợp các khối lập phương bán trong suốt, được bố trí với phương vị khác nhau, tạo nên một ngôn ngữ hình khối đầy chuyển động và biểu cảm. Việc sử dụng chất liệu polycarbonate và hệ thống đèn điều chỉnh màu theo thời gian không chỉ tạo nên hiệu ứng thị giác cuốn hút mà còn nhấn mạnh tính chuyển hóa không gian, một kiểu thức ẩn dụ cho tinh thần văn hóa luôn vận động của Colombia.
Ở góc nhìn đầu tiên, hình ảnh những khối băng như gợi nên sự bất tương hợp bởi Colombia vốn là xứ sở cận xích đạo. Tuy nhiên, chính mâu thuẫn này lại là đòn bẩy để kích hoạt trí tưởng tượng và cảm thức khám phá, khi khách tham quan bước vào một hành trình không gian gắn với chủ đề Chủ nghĩa hiện thực huyền ảo (Magical Realism), vồn là một dòng văn học mà Colombia chính là trung tâm.
Do tính chất tạm thời của công trình tại các kỳ Expo, nhóm thiết kế lựa chọn hệ kết cấu khung thép nhẹ tiền chế và móng nổi, vừa tiết kiệm thời gian thi công, vừa hạn chế can thiệp vào địa tầng phức tạp của khu đất.
Không gian bên trong được tổ chức linh hoạt, nhờ cấu trúc khung nhẹ cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng. Một phần không gian đào đất cho móng nổi còn được tận dụng để tạo nên tầng lửng cho các khu vực kỹ thuật và hậu cần. Những lựa chọn cấu trúc này không chỉ đảm bảo hiệu suất xây dựng mà còn mở ra khả năng tái định vị gian hàng trong tương lai – hướng tới một kiến trúc không chỉ tồn tại trong tính nhất thời của sự kiện.
Khách tham quan được đón tiếp tại khu vực tiền sảnh nơi họ có thể thưởng thức cà phê Colombia, được xem như biểu tượng văn hóa và sản phẩm bản địa gắn liền với bản sắc quốc gia. Không gian triển lãm bên trong được dẫn dắt bởi hình tượng Con bướm vàng – một motif xuyên suốt trong Trăm năm cô đơn, biểu trưng cho ranh giới mờ giữa hiện thực và huyễn tưởng. Bướm vàng trong kiến trúc ở đây không chỉ là hình ảnh thị giác mà còn là chỉ dẫn không gian – dẫn dắt người tham quan qua các tầng lớp hiện thực văn hóa và bản sắc địa phương.
Dù sử dụng kết cấu nhẹ và vật liệu tái chế để đáp ứng các yêu cầu tạm thời, nhưng nhóm thiết kế không chỉ dừng ở tiêu chí môi trường. Gian hàng được hoạch định như một kiến trúc có thể tháo dỡ, tái lắp và tái sử dụng như một công trình có chức năng lâu dài sau Expo. Colombia Pavilion đã vượt khỏi giới hạn của một gian hàng triển lãm thông thường để trở thành một thực hành kiến trúc đương đại giàu tính ẩn dụ, nơi văn học, văn hóa, ánh sáng, vật liệu và cấu trúc gặp nhau để tạo nên một trải nghiệm có chiều sâu.
Ảnh: Susumu Matsui
Xem thêm hình ảnh quá trình thi công
Biên tập
Anh Nguyên