Những tấm bình phong cho một ngôi chùa cổ tại Kyoto; các tấm ốp tường nhuộm bạc cho nhà hàng đạt sao Michelin L’Effervescence ở Tokyo; hay thiệp mời cho các buổi tiệc sang trọng do những thương hiệu cao cấp như Chanel tổ chức… thoạt nhìn tưởng chừng chẳng liên quan gì đến nhau, nhưng tất cả đều là những tác phẩm thủ công do Ko Kado, bậc thầy hiện đại trong thế giới giấy thủ công tạo ra.
Ko Kado, 49 tuổi, là người đứng sau Kamisoe, một cửa hàng và xưởng làm việc nhỏ ở Kyoto chuyên về karakami, một kỹ thuật truyền thống in hoa văn trang trí lên giấy washi bằng bản khắc gỗ.
Các tác phẩm của Kado nổi bật nhờ vẻ đẹp kết hợp giữa cũ và mới, một di sản bắt nguồn từ nền tảng thiết kế đồ họa, hòa quyện với 5 năm đào tạo nghiêm ngặt tại một xưởng karakami có lịch sử hàng thế kỷ. Theo Kado ước tính, hiện chỉ còn khoảng 10 nghệ nhân thành thạo kỹ thuật này ở Nhật Bản, và một nửa trong số đó sống ở Kyoto. Trong nhóm đó, anh được xem là người có cách tiếp cận hiện đại nhất.
Truyền thống của karakami là dùng lại các bản khắc gỗ thừa hưởng (kế) với những hoa văn cổ. Nhưng tôi lại thiết kế hoàn toàn hoa văn mới. Tôi cũng cộng tác với các họa sĩ đồ họa, kiến trúc sư và nhà thiết kế thời trang.
Nằm trong một tiệm hớt tóc cũ hơn 90 năm tuổi ở khu Nishijin, nơi nổi tiếng với truyền thống dệt vải, Kamisoe gồm một cửa hàng nhỏ ở tầng trệt (vẫn giữ lại bồn rửa nguyên bản của tiệm tóc) và một xưởng làm việc ở tầng một. Tại đây, Kado cùng các cộng sự và khách hàng tạo ra nhiều sản phẩm nghệ thuật trên giấ, từ thiết kế hoa văn, nhuộm giấy bằng cọ, đến in hoa văn bằng tay với bản khắc gỗ.
Kết quả của quá trình chế tác thủ công tỉ mỉ ấy được thấy ở nhiều nơi tại Nhật Bản, như các tác phẩm như giấy trang trí trên bình phong tại chùa Rokudouchinnou-ji ở Kyoto, tuy nhiên phần lớn lại bị khuất khỏi tầm nhìn công chúng, nhưng người yêu thích nghệ thuật vẫn có thể chiêm ngưỡng các tấm ốp được nhuộm đồng mà Kado thực hiện tại khách sạn Hotel Kanra gần đó, hay biển hiệu xanh trắng ấn tượng làm từ giấy in khắc gỗ tại. một tiệm bánh truyền thống nổi tiếng ở Kyoto có tên Tsuruya Yoshinobu. Ngoài ra, còn có thể mua bộ giấy viết thư hoặc thiệp karakami thiết kế riêng tại cửa hàng lưu niệm ở Bảo tàng Quốc gia Kyoto.
Dù hình thức và chất liệu có khác nhau, các sáng tạo của Kado thường mang một thẩm mỹ chung: tối giản, sắc sảo, đậm chất đồ họa và hoàn toàn Nhật Bản. Khi chạm nhẹ tay lên bề mặt giấy, có thể cảm nhận các họa tiết nổi nhẹ, đó là một đặc trưng của karakami. Trong bối cảnh nhiều ngành nghề truyền thống ở Nhật, đặc biệt là tại Kyoto đang dần mai một do thiếu thế hệ kế thừa, Kado vẫn tỏ ra lạc quan về tương lai của karakami.
Tôi không lo lắng cho tương lai của karakami, vì vẫn luôn có nhu cầu về giấy trong kiến trúc truyền thống Nhật Bản như chùa hay trà thất. Và những nơi đó thì luôn cần được trùng tu. Thế hệ hiện tại hiểu cả khía cạnh thủ công lẫn kỹ thuật số trong sáng tạo. Chúng tôi không ngần ngại sử dụng và trân trọng cả hai.
Ảnh
Hideaki Hamada
Nguồn
Telegraph
Tổng hợp & Biên tập
Anh Nguyên
