Ngôi nhà Gilardi

Không xa “ngôi nhà Barragán”, tại khu dân cư đông đúc ở thủ đô, phía nam công viên “Rừng Chapultepec”, vị giám đốc quảng cáo Francisco Gilardi, đã ủy quyền cho kiến trúc sư Luis Barragán thiết kế dự án “ngôi nhà Gilardi”.

Lối vào phòng ăn và hồ bơi.

Sau khi xem xét cân nhắc phương án sửa sang lại ngôi nhà hiện có trên khu đất thì cuối cùng khách hàng cũng đã quyết định xây dựng một công trình hoàn toàn mới để phù hợp với nhu cầu và mong muốn cá nhân. Là một người độc thân với đời sống xã hội sôi nổi, Gilardi muốn có những không gian thích hợp để tiếp đón khách khứa và một bể bơi trong nhà để tập luyện hàng ngày. Thiết kế kiến trúc này đã trở thành một trong những tác phẩm được đánh giá cao nhất của Barragán.

Một phần ba của mảnh đất hình chữ nhật rộng 10 mét và sâu 35 mét này, ban đầu, bị chiếm giữ bởi một ngôi nhà hai tầng có niên đại từ những năm 1930. Công trình này nằm ngay trên mặt đường và hai bên đều liền kề với những ngôi nhà khác. Một phần khoảng sân rộng phía sau dành cho hồ bơi. Khu đất sâu cùng phương án quy hoạch mặt bằng mà Gilardi yêu cầu đã tạo ra một bố cục không gian hướng vào bên trong khu đất, bao quanh một cây phượng tím.

Tổng mặt bằng được Barragán phác thảo trong các bản thiết kế sơ bộ. Những mặt bằng dạng sơ đồ này cho thấy một ngôi nhà ba tầng nằm dọc theo con phố, hồ bơi nằm trong một khối nhà riêng ở phía sau lô đất và ở giữa là sân trong. Cây phượng tím nằm ở phía đông sân trong, và một khối nhà hẹp chạy dọc theo ranh giới phía tây khu đất nối nhà chính với hồ bơi. Từ tháng 9 đến tháng 11 năm 1975, Barragán dần dần xác định các công năng và phân chia không gian bên trong, chủ yếu là làm việc trên mặt bằng, kèm theo một số mặt đứng. Vị khách hàng cũng đã tham gia vào quá trình phát triển thiết kế, bởi có các ghi chú viết tay bên lề của một số phương án nghiên cứu.

Nhà Gilardi, Mexico city, 1975–1977. Thiết kế mặt bằng tầng trệt sơ bộ có chú thích của Francisco Gilardi, tháng 10 năm 1975.

Mặc dù Gilardi đã chấp thuận tạo hình của các khối nhà, nhưng ông bày tỏ lo ngại về cách tổ chức không gian bên trong, cho rằng cách tổ chức này quá hình thức. Ông đề nghị chuyển phòng ăn xuống tầng trệt, gần với hồ bơi. Quyết định khá độc đáo để hợp nhất khu ăn uống và hồ bơi này không chỉ giúp đơn giản hóa việc tổ chức không gian của phòng khách và thư viện ở tầng trên mà còn gây ra sự biến đổi căn bản về cấu trúc phía sau lô đất. Những không gian vốn chỉ được xem như các phòng chức năng thuần túy nay đã trở thành tâm điểm của ngôi nhà. Barragán đã thể hiện tất cả khả năng về điêu khắc và phối màu của mình để tổ chức bố cục cho các không gian này. Một số phác thảo chứng minh cho quá trình tìm kiếm không biết mệt mỏi để làm hài hòa mặt nước nằm ngang với phần sàn lát gạch, vị trí của bức tường thẳng đứng cũng như kích thước và vị trí của giếng trời mang ánh sáng tự nhiên cho không gian.

Sau giai đoạn nghiên cứu là giai đoạn triển khai các bản vẽ kết cấu chi tiết vào tháng 4 năm 1976. Các bản vẽ cuối cùng, bao gồm cả việc bố trí đồ đạc, được hoàn thiện vào tháng 1 và tháng 2 năm 1977. Với tổng diện tích khoảng 430 mét vuông, căn nhà gồm có gara, bếp, phòng phục vụ và hồ bơi với khu ăn uống ở tầng trệt; phòng khách và thư viện ở tầng một; và hai phòng ngủ ở tầng trên cùng. Việc kết hợp các không gian bên trong được đơn giản hóa theo tiêu chuẩn hợp lý, vậy mà công trình lại mang một bảng màu táo bạo: mặt tiền phía trước màu hồng sáng và ở sân sau, bức tường bao phía đông màu tím nhạt và các khối phụ có màu trắng. Theo phương pháp làm việc thông thường của Barragán, ông điều chỉnh thiết kế dần dần trong quá trình xây dựng, tương tự, ông lựa chọn màu sắc dựa theo tác động của ánh sáng tự nhiên lên bề mặt và kích thước của các bức tường.

Barragán đặc biệt chú tâm đến màu sắc của hành lang dài dẫn đến hồ bơi, ông chọn màu vàng tươi cho tường và trần, các tấm kính không có khung được lắp trực tiếp vào các khe hẹp thẳng đứng của bức tường cũng mang sắc vàng, do đó củng cố và tăng cường hiệu ứng hình ảnh sống động của không gian. Từ sảnh trung tâm, một cánh cửa hé mở ở cuối hành lang, không gian tràn ngập sắc vàng ấm áp, góc nhìn này đóng khung bức tường phía sau của hồ bơi với sắc lam tươi sáng. Bề mặt tường trở nên sống động hơn nhờ ánh sáng phản chiếu từ mặt nước ở chân bức tường và nhờ bức tường đỏ rực của giếng trời bên cạnh. Có lẽ vì có vai trò đỡ mái nên bức tường này có màu sắc và bố cục đặc biệt.

Hồ bơi trong nhà

Màu sắc là thành phần thiết yếu của quần thể kiến trúc – nó không chỉ đơn thuần là một lớp sơn mà còn là khía cạnh quan trọng của tổ hợp không gian phức tạp. Sự tương tác của các thành phần kết cấu với ánh sáng tự nhiên và mặt nước mang đến cho khách tham quan một trải nghiệm hiếm có, như thể hoàn toàn hòa mình vào không gian. Những bức ảnh chụp của Armando Salas Portugal đã góp phần giúp công trình có được vị thế mang tính biểu tượng và trong suốt nhiều năm, “ngôi nhà Gilardi” đã có mặt trên khắp các ấn phẩm thời trang, thiết kế và phong cách sống.

Ảnh
Armando Salas Portugal

Barragán còn tập trung thiết kế nội thất của dinh thự, không chỉ cung cấp các trang bị mà còn lựa chọn một số đồ nội thất và thậm chí ông còn tặng cho khách hàng tủ quần áo kiểu thuộc địa của chính mình. Vật liệu địa phương, các lớp hoàn thiện đơn giản và các điểm nhấn bản địa, kết hợp với màu sắc và họa tiết rực rỡ của các bức tường, tạo nên một cuộc đối thoại với các tác phẩm nghệ thuật đương đại và các tác phẩm nghệ thuật dân gian.

Phim tư liệu của Nowness về công trình Gilardi

Bố cục hài hòa này mang đến cho không gian nội thất một cảm giác riêng tư và thanh bình, tách biệt khỏi bối cảnh đô thị xung quanh và tạo ra một nơi ở đậm chất cá nhân nhưng cũng rất phổ quát.