The Lantern Onomichi Garden (LOG) tọa lạc trên sườn núi Senko-ji, nhìn ra thành phố lịch sử Onomichi và biển nội địa Seto thuộc tỉnh Hiroshima, trên đảo Honshu, Nhật Bản. Được xây dựng vào đầu những năm 1960 như một khối chung cư gồm 24 căn hộ kiểu 2DK, công trình mang tinh thần “tiến bộ” và “thực dụng” đặc trưng cho thời kỳ hậu chiến, với hình thức và vật liệu hoàn toàn tách rời truyền thống. Gần đây, dự án được tái thiết như một khách sạn boutique bởi TLB – một nhóm doanh nhân địa phương tiên phong trong các dự án tái sinh đô thị, tận dụng cơ hội mở ra từ Shimanami Kaido, tuyến cao tốc hoàn thành năm 1998 nối liền Honshu và Shikoku qua 9 hòn đảo.
Để hiện thực hóa ý tưởng này, họ mời kiến trúc sư Bijoy Jain của Studio Mumbai – một văn phòng được biết đến bởi sự tinh tế trong cảm quan, chi tiết tỉ mỉ và cách diễn giải độc đáo các vật liệu bình dị. LOG hiện có sáu phòng khách và sáu không gian chức năng (phòng ăn, quán cà phê/bar, phòng trưng bày, thư viện, cửa hàng lưu niệm và khu vườn) phân bố trên ba tầng với diện tích khoảng 1.200 m² – đúng như tên gọi, trở thành một “ngọn đèn” soi sáng cho một tương lai biết trân trọng quá khứ.
Công trình hiện chỉ có sáu phòng khách, nhưng được mở ra nhờ một “lỗ hổng” lớn trong hình khối – phần trung tâm của khối nhà hình chữ U đã được tháo bỏ, để lộ ra một khoảng sân trong rộng lớn. Một mặt khác của công trình quay vào sườn núi, nơi dốc đứng như vách đá.
Trên mặt vách đó, tác giả hình dung có thể chiếu bộ phim Tokyo Story kinh điển của đạo diễn Yasujiro Ozu – câu chuyện về một cặp vợ chồng già từ Onomichi lên Tokyo thăm con cháu. Xuất phát từ hình ảnh ấy, lan can phía sân trong được thiết kế nhẹ và trong suốt – một không gian gợi nhớ đến sân khấu của Shakespeare.
Kenya Hara
Bên trong không gian triển lãm nhỏ, các mô hình từ giai đoạn đầu dự án LOG, các mẫu thuốc nhuộm tường, bản vẽ kiến trúc sơ khai, mẫu thử biển hiệu… được lưu giữ cẩn thận. Tất cả thể hiện thái độ nghiêm túc và nhiệt huyết của những người làm nghề, được sắp xếp và lưu trữ một cách trân trọng để cả những người kế thừa tương lai và khách tham quan đều có thể tiếp cận và thấu hiểu.
Ở nơi này, tôi có cảm giác như mình đã tìm thấy một niềm tin vững chắc: rằng tương lai của Nhật Bản, và rộng hơn là của nhân loại, có thể được bảo vệ và khai mở thông qua quá trình tích lũy từng chút một của trí tuệ và sự tận tâm.
Kenya Hara
Đây là công trình đầu tiên ở nước ngoài của Jain, nhưng ông đã thực hiện với sự tự tin đáng nể. Ông quy tụ một nhóm cộng tác xuất sắc để bổ trợ cho đội ngũ thợ tay nghề cao đã quen làm việc cùng mình. Nghệ sĩ người Anh – Muirne Kate Dineen chuyên sáng tác màu như một “vật thể vật lý” đảm nhiệm bảng màu cho LOG, với sự quan tâm đặc biệt đến chất liệu và ánh sáng. Những thí nghiệm màu sắc của cô được trưng bày tại phòng triển lãm khách sạn, cùng với bản vẽ kiến trúc, mô hình, và sắc xanh lá mà cô pha chế riêng cho thư viện để phản chiếu tán cây nhìn từ khung cửa – hiện đang rất được ngưỡng mộ.
Văn phòng kiến trúc Muguruma tại Kagawa, nổi tiếng với việc dung hòa vật liệu tự nhiên, kỹ thuật truyền thống và công nghệ đương đại, là đối tác hoàn hảo cho tinh thần của Studio Mumbai. Phần lớn cấu kiện gỗ và sàn đất tataki được làm từ đất khai thác tại công trình là thành quả của tay nghề của họ. Wataru Hatano, bậc thầy về giấy washi ở Kurotani (Kyoto) đã ứng dụng kỹ thuật truyền thống của mình một cách đột phá lên đồ nội thất, tường, và sàn, làm dịu bớt bề mặt cứng của lớp bê tông thô. Maki Textile Studio (Tokyo) là một xưởng thủ công ở gần Dehradun (Ấn Độ) do Studio Mumbai thiết kế đã mang vải dệt tay và thảm tới đây, bổ sung lớp mềm cuối cùng cho hành trình chuyển hóa của công trình. “Võ sĩ đạo thứ bảy” chính là đầu bếp Ai Hosokawa – người trở về Kumamoto sau 20 năm làm việc tại các nhà hàng ở Ý, đảm trách thực đơn Setonaikai với nguyên liệu địa phương theo mùa, chế biến nhẹ nhàng, vị tinh tế, hoàn thiện trải nghiệm mang tính cộng tác toàn cầu hiếm có.
“Be gentle” – hãy nhẹ nhàng – là phương châm mà Jain được cho là đã đề ra cho toàn bộ nhóm từ những ngày đầu. Một yêu cầu không nhỏ trong bất kỳ dự án xây dựng nào, đặc biệt là khi công việc liên quan đến phá dỡ một phần lớn công trình có sẵn. Nhưng chính tại đây, mâu thuẫn trở thành giải pháp, việc hòa giải, hay đúng hơn là tổng hợp, những cặp đối lập – truyền thống và hiện đại, trong và ngoài, Đông và Tây, thậm chí cả bóng tối và ánh sáng là động lực để kiến tạo một mô hình kiến trúc mới, nơi không còn vấn đề để giải quyết, và sự dịu dàng với một khối bê tông thô ráp lại là cách duy nhất để thật sự biến đổi nó.
Tổng hợp & Biên tập
Anh Nguyên
Theo gợi ý của nhà thiết kế Kenya Hara
