Lê Hưng Trọng

Ở thời điểm hiện tại Le House đang tham gia thiết kế những dự án nào?

Hiện tại, chúng tôi đang hoạt động tập trung trong mảng nhà ở, từ khi xuất hiện dịch COVID19 tới giờ, thị trường kinh doanh dịch vụ ăn uống (F&B) khá trầm lắng nên nhu cầu thiết kế trong lĩnh vực này ít hơn trước đây. Thiết kế kiến trúc nhà ở là một mảng hoàn toàn khác so với thiết kế công trình dịch vụ. Nếu trước đây khi thiết kế các công trình nhà hàng, quán cà phê…tôi được thể hiện thế mạnh của mình thông qua cách tạo hình, giao diện bắt mắt trên các diện hiển thị để chiều lòng rất nhiều đối tượng thì nay trở lại với những dự án kiến trúc nhà ở, tôi phục vụ đối tượng cơ bản nhất, đó là người sử dụng căn nhà.

Căn hộ của tôi là một điển hình. Từng tham gia thiết kế nhiều công trình lớn nhưng khi thực hiện căn hộ của bản thân, tôi nhận ra có rất nhiều vấn đề cần xem xét lại. Rồi tôi cũng dần hiểu thêm được tâm lý của đại đa số khách hàng, cảm thông khi đặt mình vào vị trí của họ. Làm về nhà ở đòi hỏi nhiều kỹ năng, không chỉ đơn giản là trình diễn, đôi khi sự sáng tạo chỉ là một phần. Hồi sinh viên, khi tiếp cận với những đồ án nhà ở, tôi thường có tâm lý khá e dè.

Giai đoạn trước khi thành lập Le House như thế nào?

Tôi không có thời gian nghỉ ngơi sau khi tốt nghiệp mà phải đi làm ngày vì đơn giản mẹ tôi cắt chu cấp hàng tháng (cười). Thời điểm đó, cũng có chút hụt hẫng nhưng nghĩ thấy cũng vui. Tôi là con trai cả, học tới đại học là vinh dự của cả gia đình, ai cũng dành những thứ tốt nhất cho mình. Đến giờ mỗi lần mở cuốn sổ tay trong đó mẹ tôi từng ghi chép cụ thể những mục chi tiêu cho tôi trong 5 năm đại học, tôi thấy mình mắc nợ, tôi không có nhiều thời gian nghỉ ngơi nhưng đó cũng là động lực cho bản thân mỗi ngày.

Từng tối nghiệp thủ khoa đại học nên tôi luôn mang trong mình nguồn năng lượng rất tích cực, luôn muốn sáng tác, nhưng bước chân vô công ty thì dần mình cũng nhận ra cơ hội ở đó, thời điểm đó không dành cho mình. Thay vì được vẽ nhiều hơn thì mọi người giao cho tôi làm công việc triển khai dự án trong hơn 2 năm, tôi thấy không phù hợp.

Nghe có vẻ không được vui?

Không hề bạn ạ, tôi thực sự biết ơn quãng thời gian đó! Hai năm đấy không hề lãng phí, là nhân tố rèn luyện tôi có được như ngày nay. Làm triển khai giúp tôi hiểu được bản vẽ và quy cách thi công. Từ một người chỉ vẽ phương án, tôi đã có thể khai triển thành một công trình hoàn thiện và biết rõ bản vẽ phụ thuộc vào yếu tố gì hoặc cần thêm những thông tin gì.

Thay vì bất mãn trong công việc, tôi tìm niềm vui trong bằng cách cố gắng chăm chút mọi thứ mình làm, sao cho đẹp nhất. Đến giờ, khi làm việc và chia sẻ với những bạn trẻ, tôi vẫn luôn kể về kỉ niệm này.

Có kiến trúc sư hay nhân vật nào ảnh hưởng tới tư duy thiết kế cũng như thực hành kiến trúc của anh không?

Đó là thầy giáo của tôi. Ông là người có tư duy mới mẻ, không rập khuôn, tôi nghĩ do thầy được đào tạo ở nước ngoài. Thế hệ trước tôi ở trường luôn chăm chút vào kỹ năng vẽ tay để thể hiện kiến trúc, còn thầy lại khuyến khích chúng tôi khai thác nhiều hơn vào không gian và làm mô hình. Thầy dạy cho tôi cách có thể xem và hiểu một cuốn sách tiếng nước ngoài, cách coi mặt bằng, mặt cắt cùng hình chụp để có thể vẽ lại một công trình mà mình không cần biết ngôn ngữ của cuốn sách. Gần 20 năm, thế hệ chúng tôi chưa có các công cụ dịch thuật và máy tính hiện đại như giờ nên những thứ thầy chỉ bảo rất đáng quý. Tới giờ những kỹ năng ấy vẫn theo tôi mỗi ngày.

Phần nhiều các công trình của anh thực hiện đều ở ngoài Bắc trong khi văn phòng Le House lại ở Sài Gòn. Có câu chuyện gì thú vị ở đây?

Đó là cơ duyên. Sau khi nghỉ công ty đầu tiên, tôi có thời gian làm việc ở Sài Gòn với một công ty khác. Thời điểm gần nghỉ công ty thứ hai thì một chủ đầu tư tìm đến chúng tôi với mong muốn hợp tác thiết kế nhà hàng. Sau khi khảo sát hiện trạng ở Hà Nội, nhận thấy quy mô công trình khá lớn trong khi nhân sự lại thiếu nên công ty có đề nghị tôi ở lại công tác tiếp cho tới hết dự án. Tôi nhận lời rất vô tư chỉ vì mong muốn được đi Hà Nội tiếp (cười).

Đó là công trình nhà hàng Sứ Buffet. Tôi nhớ ý tưởng thiết kế ở thời điểm và hoàn cảnh thời điểm đó rất khó thực hiện. Phương án tôi đưa ra có thiên hướng tạo hình, mặt tiền công trình được điểm tô bởi những bông hoa sứ to và nổi bật, thú thực vẽ như vậy nhưng tôi còn chưa hình dung nổi sẽ từng bước thực hiện ra sao.

Lần đầu tiên thử nghiệm tôi sử dụng sắt đúc, chỉ có một cái cánh hoa thôi mà 5 người khiêng không nổi, nghĩ tới cảnh mấy trăm bông hoa này phải gắn lên tôi đã thấy thất bại rồi. Nhưng chưa bao giờ tôi thấy nản lòng, thay vào đó mình cố gắng thuyết phục khách hàng một cách rất mơ hồ. Vậy mà chủ đầu tư vẫn chọn phương án của tôi dù tính khả thi không cao. Tôi nghĩ mối lương dương với Hà Nội và sau này là Hải Phòng bắt đầu từ đó.

Thường anh có gặp khó khăn gì khi thể hiện bản thân mình không? Tỉ lệ thành công anh có thể thuyết phục khách hàng theo mong muốn của mình dành cho họ là bao nhiêu? 

Thiết kế công trình dịch vụ tôi thấy rất tự tin và thoải mái. Nhưng với thiết kế nhà ở với tôi là 50:50. Thực tế thì có không ít phương án tôi đề xuất rất thuyết phục chủ đầu tư, nhất là những công trình nhà phố, kể cả xây mới hoặc cải tạo tôi thấy chủ đầu tư rất hứng thú với suy nghĩ của tôi. Dạo gần đây, tôi cũng tham gia thực hiện nhiều công trình biệt thự và nghỉ dưỡng, tôi thấy mảng công việc này còn mới với bản thân, nhiều chủ đầu tư ngoài Bắc tìm đến tôi mong muốn hợp tác nhưng vì điều kiện địa lý nên chúng tôi chưa có nhiều thời gian để trao đổi trực tiếp, một số phương án vì thế chưa tìm được tiếng nói chung.

Trong chuỗi công trình nhà ở của Le House có sự đa dạng về phong cách, liệu đây là yếu tố đặc biệt anh muốn đưa vào mỗi công trình hay đó là mong muốn của mỗi chủ đầu tư?

Thường thì cả tôi và chủ đầu tư cùng thống nhất rồi thực hiện. Tôi không quan tâm lắm đến định nghĩ về phong cách, bản chất tôi hiểu kiến trúc còn khái niệm phong cách chỉ là phương thức biểu đạt ở mỗi địa điểm. Tôi nghĩ kiến trúc sư cần quan tâm nhiều hơn đến không gian và yếu tố công năng để phục vụ mỗi nhu cầu riêng biệt của từng chủ đầu tư ở mỗi dự án. Sau khi thực hành nhiều lần, dần dà điều này trở thành phong cách của mình.

Giữa những công trình cải tạo và những công trình xây mới, anh ưu tiên thể loại nào?

Tôi thích những công trình cải tạo. Làm nhiều rồi tôi mới nhận ra: tại sao kiến trúc không được ‘tái chế, tái sử dụng’ như cách mọi người thực hành mỗi ngày? Xu hướng hiện nay đang hướng tới việc tái sử dụng vật liệu, tôi không có điều kiện và cũng không có kinh nghiệm trong mảng này nhưng tôi luôn muốn cải tạo các công trình. Thực tế, tôi được nhận khá nhiều nhu cầu cải tạo kiến trúc và nội thất, điều này khá vui. Càng làm, tôi càng nhận ra trong nhiều tình huống khó khăn khi cải tạo một công trình, tôi luôn có thể đưa ra những giải pháp tối ưu vừa với sức của mình, vừa với mong muốn hay suy nghĩ của khách hàng. Khi mình luôn cố gắng làm tốt nhất có thể, chủ đầu tư sẽ đánh giá cao và trân trọng ý chí này. Do vậy, mỗi lần làm công trình cải tạo tôi luôn có cảm giác mình được ưu tiên. Tôi không có nhiều cơ hội thể hiện cho mọi người thấy khả năng của mình, làm những công trình cải tạo chính là cách tôi gửi gắm tâm tư này. 

Anh có quan tâm nhiều tới yếu tố kiến trúc truyền thống không?

Tôi là một người thích cái đẹp, không phải kiểu thích lập luận hoặc tư duy một cách hàn lâm, bản thân tôi có độ cảm tốt với yếu tố lịch sử và nghệ thuật. Chỉ cần tiếp xúc với chủ thể, tôi có thể cảm nhận và hiểu được một phần, để từ đó đào sâu và áp dụng vào thiết kế của mình theo cách đơn giản nhất. Đôi khi những khía cạnh học thuật hàn lâm mang tính o ép sẽ hạn chế tư duy và sự sáng tạo của mình. Thú thực tôi không có nhiều thời gian để có thể nghiên cứu và tìm hiểu thật kỹ từng khái niệm truyền thống, nhưng tôi lại rất có cảm hứng với chất liệu dân gian. Khi mình nghĩ đó là chất liệu, tôi sẽ luôn có phương án để sử dụng chất liệu đó một cách hài hoà và hợp lý nhất, cân bằng giữa góc nhìn của chủ đầu tư với mong muốn thể hiện ra của bản thân. Điểm này, tôi nghĩ những dự án mang tính thương mại ở Việt Nam rất cần, như hệ thống nhà hàng Pizza 4P’s hoặc một số công trình nhà hàng chay tôi từng thực hiện.

Ngoài yếu tố kết hợp các chất liệu dân gian, tôi thấy anh hay vẽ tay và sử dụng các hoạ tiệt nghệ thuật khá phong phú.

Điều này đến từ đam mê vẽ của tôi, đây là cách tôi cân bằng bản thân với áp lực và công việc hiện tại. Tôi vẽ rất nhiều, đó như một thế giới của riêng mình. Tôi thường đưa nhiều chi tiết nghệ thuật hoặc các chi tiết cần tính chế tác vào một số công trình dịch vụ, đó là thế mạnh của mình, là sự giao thoa giữa thế giới của riêng tôi với đời sống hiện tại.

Điểm chung của các công trình nhà hàng chay của Le House?

Tôi nghĩ điểm chung của những công trình này là Phật Giáo. Thực tế không có công trình nào giống nhau hoàn toàn, mỗi dự án luôn có bối cảnh và yêu cầu khác nhau. Với tôi, Phật giáo là một phương thức, tôi tin vào con đường mình chọn và sự giác ngộ của bản thân. Việc ăn chay không nên và không cần mang nặng tính tôn giáo nhưng tôi thích quan sát những hình ảnh và chi tiết của Phật giáo rồi chắt lọc và bóc tách để đưa vào mỗi công trình nhà hàng chay, chúng không cần thiết phải mang nặng ý tứ, câu chuyện hay điều gì quá to tát của tín ngưỡng. Chúng đơn giản là thứ tôi muốn ai nhìn vào cũng dễ cảm nhận, từ đó đồng cảm để thấy có điều gì đó thuộc về, yếu tố này luôn cần trong mỗi công trình dịch vụ.

Có cảm giác công trình Nắp Ấm được gói từ tất cả các công trình khác cộng lại. Anh suy nghĩ thế nào về quan điểm này?

Có thể là do suy nghĩ của mỗi người, cũng có thể Nắp Ấm phù hợp với hoàn cảnh thực hiện dự án. Thời điểm đó các cộng sự ở Le House đã làm việc rất chăm chỉ, sau nhiều dự án thì công trình này chính là dự án “đủ chín nhất” của chúng tôi.

Thế mạnh của mình là hình khối, sự đan cài giữa các mảng chất liệu khác nhau, điều này  xuất hiện thường xuyên trong các dự án chúng tôi tham gia. Nếu để ý sẽ thấy, các mảng định hình ở công trình Nắp Ấm mang tông màu hoàn toàn khác biệt, trước đây tôi thường sử dụng các tông màu nóng hoặc màu tự nhiên được để nguyên bản vì tôi muốn mảng này tương phản với không gian xung quanh. Ngoài ra, phần lớn công trình tôi thiết kế thường có mái dốc, đây là yếu tố giúp kiến trúc của tôi luôn có nét hiện đại nhưng vẫn không mất đi sự hoài cổ. Một yếu tố cộng hưởng đó là đặc điểm khí hậu ở Đà Lạt, không khí cơ bản luôn mát mẻ, mọi người thưởng thức ánh nắng trong điều kiện tự nhiên như vậy rất lý tưởng. Thời điểm thực hiện Nắp Ấm, Le House cũng vừa hoàn thành một loạt các dự án khác, công trình Nắp Ấm như là sự chắt lọc của những gì tinh túy nhất trong khoảng thời gian làm việc của cả tập thể.

Anh nghĩ sao về tự nhiên và vai trò của kiến trúc trong việc kết nối và bảo vệ tự nhiên thông qua một công trình kiến trúc?  

Đó là một quá trình bất cứ ai làm nghề như chúng tôi đều phải biết cách. Thiên nhiên thân thiện nhưng khắc nghiệt, mình phải hiểu được phần thân thiện để nhận, phần khắc nghiệt để chế ngự. Khi hiểu được điều này, mình sẽ biết cách để đưa tự nhiên vào đúng vị trí mình cần, phục vụ đúng thứ mình muốn. 5 năm trở lại đây, mọi người có một khái niệm về Kiến trúc xanh là phải đưa cây xanh vào công trình, nhưng đây là một khái niệm rộng bao gồm không gian sống tích cực, các vật liệu thân thiện với môi trường hay các công nghệ mang tính tự nhiên giải quyết nhiều nhu cầu khác nhau. Khi không giải quyết được bài toán tổng hợp này, khó có thể nói rằng ta đang thực hành kiến trúc xanh. Đối với tôi, khi đưa tự nhiên vào công trình nên biết tiết chế liều lượng ở một phần nào đó cho phù hợp với điều kiện thực tế.

Ánh sáng luôn là chất cảm tuyệt vời của kiến trúc, ngược lại bóng tối cũng vậy. Xem những công trình của Le House, chúng tôi nhận thấy có vẻ anh ưu tiên cho ánh sáng?

Ở góc độ cá nhân, tôi không muốn trong một công trình có quá nhiều ánh sáng. Căn hộ tôi đang sống phản ánh chân thực điều này. Tuy nhiên, mỗi tác phẩm tôi vẽ hoặc công trình tôi cùng các cộng sự thực hiện thì hoàn toàn ngược lại. Trong cuộc sống đôi khi có lúc đối diện với nhiều điều tiêu cực, bóng tôi giúp tôi có khoảng lặng, được một mình để quan sát và suy nghĩ. Điều này rất cá nhân, rất tôi. Nhưng tôi hiểu rõ vẽ đẹp của ánh sáng, theo cách tự nhiên và cả yếu tố nhân tạo nên tôi luôn cố gắng khai thác ánh sáng sao cho phù hợp với mỗi góc trong công trình mình thiết kế. Ý kiến chủ quan của tôi chưa chắc đã phù hợp với chủ đầu tư, tôi bỏ qua nhận định cá nhân để ưu tiên mong muốn của khách hàng. 

Công trình nào trong chuỗi dự án của Le House đã thực hiện mang tính đột phá nhất?

Chắc có lẽ là công trình Tre ở Quảng Trị từ 2016 tới 2018. Kết cấu và kiến trúc của công trình này rất phức tạp do đặc thù văn hóa Chăm ở đây rất phổ biến, gốm của người Chăm được nung tại chỗ bằng rơm mà không cần lò, chúng có màu rất đặc trưng. Tôi muốn đưa đặc điểm này vào công trình, cụ thể là công trình hiện ra như một lò gốm, người thợ thủ công sẽ vẽ hoa văn trên nền đất sét rồi đốt để hoàn thiện họa tiết ngay sau khi vẽ. Tiếp đến là các ý các tứ ở mỗi góc trong công trình, khiến mọi thứ hòa quyện cùng ánh sáng tạo nên vẻ đẹp tự nhiên của chất liệu. Màu sắc trên bề mặt gốm khác nhau khiến công trình có yếu tố ngẫu nhiên. Đa phần các công trình trước đấy tôi thực hiện thường là công trình cải tạo, vậy nên dự án này là một bước tiến rất mạnh dạn trong suy nghĩ và quan điểm của tôi.

Một vật liệu anh luôn mong muốn sử dụng trong kiến trúc của mình là gì? 

Đó là gạch. Tôi muốn gạch trở thành một chất liệu giúp nổi bật những chất liệu khác. Mặc dù khi xây lên, gạch rất nổi bật, nhưng song hành trong một công trình luôn có những chất liệu khác hòa quyện cùng nhau. Trong công trình No.1986 hay Cồ Đàm, tôi đã thể hiện được điều này.

Tôi muốn Le House không bị bó buộc bởi một chất liệu, sự đa dạng mình có thể mang tới cho chủ đầu tư thể hiện qua việc sử dụng vật liệu trong các công trình sao cho hoà hợp và hấp dẫn. Để có thể sử dụng chuyên về một vật liệu cụ thể đòi hỏi niềm đam mê và yêu thích lớn cho vật liệu đó, nếu mình không được như vậy thì cần tìm giải pháp sao cho cân bằng những phần mình đang có.

Xin cảm ơn anh vì cuộc trò chuyện thú vị hôm nay!

---